Hoán dụ là gì? Tác dụng và ví dụ về hoán dụ môn văn 6

Ghi chú: Tài liệu trích dẫn

Hoán dụ là gì? Trong văn học và đời sống, hoán dụ là biện pháp tu từ được sử dụng nhiều nhất. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm được khái niệm về biện pháp tu từ này. Để hiểu rõ hơn, quý bạn đọc hãy theo dõi nội dung có trong bài viết dưới đây của Vietlearn.org!

Khái niệm hoán dụ là gì đã được nêu chi tiết trong chương trình Ngữ văn 6 mà bất kỳ ai cũng đều đã được học. Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng bằng tên của một sự vật hiện tượng khác; giữ chúng có mối quan hệ gần gũi với nhau để tăng sức gợi hình, gợi cảm trong việc diễn đạt. Hoán dụ được sử dụng nhiều nhất trong văn học.

Ví dụ 1:

“ Bóng hồng nhác thấy nẻo xa

Xuân lan thu cúc mặn mà cả hai”

Ví dụ 2:

“Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm”

Các hình thức cơ bản của hoán dụ

Dùng cái bộ phận để chỉ cái toàn thể

Với phép hoán dụ này, người nói, người viết thường lấy các bộ phận của cơ thể như tay, chân,…để thay thế cho cơ thể; dùng một mùa để thay thế cho năm hay dùng số ít để chỉ số nhiều; dùng thành phần để chỉ tổng thể kết cấu.

Ví dụ: “Dưới mái nhà ấy anh em chúng tôi đã lớn lên từng ngày” => Từ “mái nhà” ở đây được sử dụng để biểu trưng cho cả ngôi nhà

Dùng vật chứa đựng để chỉ vật bị chứa đựng

Hiểu một cách đơn giản, người nói , người viết sẽ sử dụng các sự vật có tính bao quát hơn, không gian rộng hơn để nói về sự vật, hiện tượng bao trùm trong đó.

Ví dụ:

“Vì sao trái đất nặng ân tình

Hát mãi tên người Hồ Chí Minh”

=> Từ “trái đất” được dùng để chỉ đất nước, con người Việt Nam – những vật được bao chứa trong trái đất.

Dùng dấu hiệu của sự vật để chỉ sự vật

Phép hoán dụ dựa trên sự tương cận, gần gũi giữa hai sự vật để giúp câu văn, lời nói trở nên hấp dẫn hơn mà vẫn đảm bảo người đọc, người nghe hiểu hết được ý mà tác giả muốn truyền đạt.

Ví dụ:

“Thân em như củ ấu gai

Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen”

=> Giữa những phẩm chất và những gùi người phụ nữ phải cam chịu bên ngoài rất giống với đặc điểm của củ ấu gai. Tác giả đã có sự liên tưởng để sáng tạo xây dựng hình tượng trên.