Lý thuyết ankin cơ bản cần nắm vững trong chương trình Hóa học 11
Tính chất vật lý của ankin
Các chất hữu cơ thuộc nhóm ankin có khối lượng riêng, nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy tăng dần theo phân tử khối.Ankin từ C2-C4 là chất khí và từ C5-C16 là chất lỏng. Còn lại từ C17 trở lên là chất rắn. Các ankin đều nhẹ hơn nước và không tan trong nước, chỉ tan được trong 1 số dung môi hữu cơ.
Lý thuyết Anken – Nâng cao điểm hóa 10 cùng Vietlearn!
Benzen và đồng đẳng của benzen – Học tốt hóa 11
Tính chất hóa học của ankin
Do ankin có liên kết 3 bền hơn liên kết đôi ở anken nên bên cạnh phản ứng đặc trưng của hidrocacbon không no là phản ứng cộng thì các chất trong dãy đồng đẳng ankin còn có thể tham gia vào các phản ứng thế với ion kim loại.
Phản ứng cộng của ankin
Phản ứng cộng cũng là phản ứng đặc trưng của ankin.
Cộng Hiđro: C2H2 + 2H2 C2H4
Cộng Brom, Clo: C2H2 + 2Br2 一> C2H2Br4
Cộng HX (Halogen hoặc H2O): C2H2 + 2HBr 一> C2H4Br2
Phản ứng đime hóa và trime hóa
Đime hóa: 2CH≡CH CH2=CH–C≡CH (Vinyl axetilen)
Trime hóa: 3CH≡CH C6H6
Phản ứng thế với ion kim loại
CH≡CH + 2AgNO3 + 2NH3 一> CAg≡CAg↓ + NH4NO3
Riêng phản ứng thế cùng ion kim loại thì chỉ có các ank-1-in mới có khả năng thực hiện được. Vậy nên phản ứng này cũng chỉ dùng để nhận biết được các ank-1-in với các ankin và các hiđrocacbon khác.
Phản ứng thế của ank-1-inPhản ứng thế của ankin
Phản ứng oxi hóa
Phản ứng oxi hóa của ankin cũng chia ra làm 2 loại tương tự như anken, đó là oxi hóa hoàn toàn và không hoàn toàn. Oxi hóa hoàn toàn là phản ứng cháy với oxi, tạo ra CO2 và H2O, đồng thời tỏa rất nhiều nhiệt. Còn phản ứng oxi hóa không hoàn toàn là có khả năng làm mất màu dung dịch KMnO4.
Ứng dụng ankin
Đại diện cho ankin – Axetilen (C2H2) được ứng dụng phổ biến để làm đèn xì trong công việc hàn, cắt kim loại. Ngoài ra, axetilen nói riêng và các ankin khác nói chung được sử dụng phổ biến để làm nguyên liệu điều chế ra các hợp chất hữu cơ khác phục vụ cuộc sống.
Điều chế ankin
Trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp, người ta sẽ sử dụng những cách khác nhau để điều chế ra ankin sao cho phù hợp với điều kiện thực tế.