AIDS và quan hệ thầy thuốc – bệnh nhân

Một số bạn đọc băn khoăn về nguy cơ lây nhiễm từ bệnh nhân bị HIV dương tính sang nhân viên y tế, và ngược lại từ nhân viên y tế bị HIV dương tính sang bệnh nhân.

Rủi ro lây truyền bệnh AIDS do hành nghề y tế đã được các trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) của Hoa Kỳ xem xét đánh giá dựa trên 214.686 trường hợp AIDS thống kê được tại Hoa Kỳ ngày 31-3-1993; trong số này, có 10.122 trường hợp (4,7%) là nhân viên làm việc tại các cơ sở y tế.

Trong số 10.122 nhân viên y tế mắc bệnh AIDS, 94% đã khai không phải bị lây nhiễm do hành nghề; 6% còn lại là những trường hợp “được bàn cãi” và xem xét kỹ lưỡng.

Lây từ bệnh nhân sang nhân viên y tế

Hệ thống quốc gia theo dõi bệnh AIDS của CDC đã thống kê được 115 trường hợp “có khả năng lây nhiễm” do hành nghề. Trong số này có 37 người ghi chép đầy đủ về hoàn cảnh lây nhiễm của họ: phần đông do sơ hở khi tiếp xúc với máu của bệnh nhân AIDS, và 1 trường hợp do tiếc xúc với môi trường nuôi cấy HIV trong phòng thí nghiệm. 33 trường hợp bị rách da, 4 bị rách niêm mạc khi tiếp xúc. Có 8 trường hợp bộc phát bệnh AIDS.

Những nhân viên y tế dễ bị lây truyền nhất là: kỹ thuật viên phòng xét nghiệm (14), bác sĩ nội tổng qúat (13), phẫu thuật viên (4), 78 trường hợp khác “có sơ hở” khi tiếp xúc với virus HIV cũng được thống kê, nhưng tất cả đều có huyết thanh âm tính.

Trên đây là những số liệu thống kê dựa trên việc khai báo chính thức về tai nạn lao động của nhân viên y tế và do vậy ít được coi trọng. Bởi vì, theo CDC, chỉ có từ 10 đến 60% các vết thương tại cơ sở y tế là được khai báo, làm hạn chế rất nhiều những thống kê lớn có giá trị khoa học hơn.

Lây từ nhân viên y tế sang bệnh nhân

Tới ngày 1-1-1995, một cuộc điều tra trên 22.171 bệnh nhân thông thường tới khám nơi 64 nhân viên y tế – vốn đã bị HIV dương tính – cho thấy: – Trong số bệnh nhân đến khám nơi 37 nhân viên y tế loại này, không một người nào bị lây nhiễm. – Trong số 9.108 bệnh nhân tới khám nơi 14 nhân viên y tế khác thuộc loại này, có 113 người bị HIV dương tính. Tuy nhiên, sau các cuộc điều tra về dịch tễ học và huyết thanh vẫn chưa có đủ luận cứ khoa học để khẳng định là do nguyên nhân hành nghề.

Ngoài ra, hai cuộc điều tra của CDC tại các cơ sở y tế cho thấy sự lây truyền từ các nhân viên y tế bị HIV dương tính sang bệnh nhân là không đáng kể, do vậy không bắt buộc phải kiểm tra huyết thanh của nhân viên y tế.