Vật lý 6: Tìm hiểu về kết quả tác dụng của lực?
Ghi chú: Tài liệu trích dẫn
Chúng ta đã biết đến sự tác dụng của lực trong bài viết trước. Khi có lực tác dụng lên một vật, sẽ có những kết quả xảy ra. Chúng ta phải dựa vào kết quả của lực để xác định đặc điểm của lực. Vậy các em đã biết đến những kết quả của việc tác dụng lực lên vật hay chưa? Những ví dụ thực tế về kết quả này diễn ra như thế nào? Bài viết ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về kết quả tác dụng của lực nhé!
Tác dụng lực
Trước khi đến với kết quả tác dụng lực lên vật, chúng ta sẽ ôn lại những kiến thức về lực tác động. Lực được định nghĩa vô cùng đơn giản. Khi có một vật này tác động kéo hoặc đẩy lên một vật khác, chúng ta gọi đây là tác dụng lực. Chúng ta có thể hình dung lực xuất hiện khi có hành động kéo hoặc đẩy. Trong thực tế, chúng ta bắt gặp rất nhiều hành động tác dụng lực. Khi một người kéo chiếc thùng, thì người đã tác dụng lực kéo lên chiếc thùng. Tìm hiểu về kết quả tác dụng lực chúng ta sẽ dễ dàng xác định lực.
Tìm hiểu về lực cân bằng
Tay ta tác dụng lực ấn lên quả bóng
Phân tích lực khi tính toán
Một vật có thể chịu tác dụng của nhiều lực khác nhau. Và lực cuối cùng tác dụng lên vật chính là tổ hợp lực. Tất cả mọi vật trong đời sống đều chịu ít nhất 1 lực tác dụng. Đó chính là trọng lực hay còn gọi là lực hút của trái đất. Lực hút này được tính bằng công thức P=10xm. Trong đó P chính là ký hiệu của trọng lực, còn m chính là kí hiệu của khối lượng vật. Nếu không có trọng lực, mọi vật trên trái đất sẽ không thể đứng trên mặt đất. Đây chính là định lý được khám phá bởi nhà bác học Newton.
Chắc hẳn trong chương trình vật lý lớp 6 hiện nay, các em đã được lắng nghe về định lý này. Tuy nhiên, mọi vật đều không chỉ chịu một lực duy nhất đó tác dụng. Lấy một ví dụ điển hình là bản thân chúng ta. Chúng ta đứng được trên mặt đất cũng là do có 2 lực cân bằng đang tác động. Lực thứ nhất chính là trọng lực, và lực thứ 2 chính là lực nâng của mặt đất. Tìm hiểu về kết quả tác dụng lực cân bằng, chúng ta sẽ hiểu vì sao chúng ta có thể đứng im trên mặt đất. Mọi vật cũng vậy, đều chịu hai lực cân bằng tác dụng.
Tìm hiểu về kết quả tác dụng lực
Mỗi lực tác dụng lên một vật đều có dấu hiệu rõ rệt. Khi một vật chịu một lực tác dụng lên nó sẽ gây ra sự biến dạng hoặc thay đổi về chuyển động. Đôi khi, vật có thể xuất hiện cả hai kết quả tác dụng này. Tuy nhiên, đối với trường hợp đặc biệt, hai lực tác dụng lên vật là hai lực cân bằng. Thì điều này sẽ không xảy ra mà thay vào đó là vật đứng yên, hoặc chuyển động đều theo quỹ đạo. Kết quả tác dụng lực đôi khi còn giúp chúng ta biết được lực đó là lực đẩy, kéo hay lực nâng.
Con người tác dụng lực nâng lên chiếc thùng
Những sự biến đổi của chuyển động khi có tác dụng lực
Sự biến đổi của chuyển động khi có tác dụng lực được thể hiện ra bên ngoài vô cùng rõ rệt. Chúng ta hoàn toàn có thể nhận biết bằng mắt thường. Dưới đây là 4 dấu hiệu rõ nhất về sự biến đổi chuyển động của vật khi có tác dụng lực. Các em hãy đọc và ghi nhớ nhé!
Vật đang chuyển động bị dừng lại.
Khi một vật đang chuyển động, đột ngột dừng lại, hoặc từ từ dừng lại, thì đây là kết quả của việc có lực tác dụng lên vật. Chúng ta có thể lấy ví dụ ngay trong bóng đá. Khi một quả bóng được đá vào gôn, thủ môn sẽ bắt quả bóng đó. Quả bóng đang chuyển động thì dừng lại. Đây chính là ví dụ rõ nhất cho trường hợp vật đang chuyển động thì bị dừng lại. Tìm hiểu về kết quả tác dụng lực trong trường hợp này, quả bóng chịu một lực cản từ người thủ môn tác động. Chúng ta có thể dễ dàng phân tích lực hơn.
Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.
Chắc chắn dấu hiệu này ai trong số chúng ta cũng có thể đoán ra được. Việc một vật đang đứng yên, dần dần chuyển động hoặc đột ngột di chuyển. Đây chính là dấu hiệu của việc có một lực tác dụng vào vật. Chúng ta có thể lấy ví dụ về quả bóng đang đứng yên trên sân. Có một cầu thủ đá quả bóng là quả bóng lăn đi, di chuyển sang vị trí khác. Lúc này, cầu thủ đó đã tác dụng một lực đẩy vào quả bóng, khiến cho quả bóng di chuyển. Kết quả quả bóng lăn đi chính là tác dụng của lực đá từ cầu thủ gây ra. Tìm hiểu về kết quả tác dụng lực chúng ta mới hiểu được tại sao quả bóng lăn.
Cầu thủ tác động lực vào quả bóng
Vật đang chuyển động, chuyển động nhanh lên
Khi có một vật đang chuyển động với tốc độ chậm, đột ngột chuyển động nhanh lên. Thì đây cũng chính là 1 trong những kết quả của tác dụng lực. Chúng ta có thể lấy ví dụ từ hành động chơi xích đu. Xích đu đung đưa nhẹ do gió. Nhưng khi chúng ta đẩy vào chiếc xích đu này, nó sẽ chuyển động nhanh hơn. Khi đó, chiếc xích đu đã chịu một lực đẩy từ chúng ta. Phương chiều của lực cũng sẽ được xác định trên kết quả của tác dụng lực này.
Vật đang chuyển động nhanh, chuyển động chậm lại
Bên cạnh dấu hiệu chuyển động nhanh lên của vật, lực cũng có thể khiến cho vật đang chuyển động nhanh thành chuyển động chậm lại. Chúng ta còn có thể gọi lực này gọi là lực cản, lực ma sát,… tùy từng trường hợp.
Vật đang chuyển động theo hướng này, bỗng chuyển động theo hướng khác.
Vật đang chuyển động theo hướng ban đầu, đột ngột đổi sang hướng khác thì lúc này vật đang chịu tác dụng của một lực khác. Chúng ta có thể lấy ví dụ như hình ảnh chiếc lá rơi. Khi trời không có gió, chiếc lá có thể rơi thẳng xuống đất. Nhưng khi trời có gió, lá sẽ không rơi thẳng mà rơi xiên sang hướng khác. Thì lúc này, chiếc lá đang chịu thêm tác động lực đẩy của gió làm cho chiếc lá đổi hướng. Tìm hiểu về kết quả tác dụng lực chúng ta có thể phân tích được nhiều hiện tượng trong cuộc sống.
Tìm hiểu về Định luật Húc
Những sự biến dạng khi có tác dụng lực
Sự biến dạng khi có tác dụng lực của vật là kết quả của quá trình tác dụng lực lên vật. Vật có thể bị thay đổi hình dạng hoặc kích thước so với hình dạng ban đầu. Có rất nhiều ví dụ cho kết quả tác dụng lực này. Chắc hẳn các em đã từng biết đến chiếc lò xo. Khi chúng ta kéo giãn lò xo hay ép lò xo thì hình dạng của chiếc lò xo sẽ bị biến đổi. Đây chính là quá trình tác dụng lực từ tay ta vào chiếc lò xo này. Tùy vào lực ấn hay lực kéo giãn mà chiếc lò xo bị biến dạng.
Thủ môn cản lực quả bóng
Ứng dụng thực tế
Tìm hiểu về kết quả tác dụng lực các em sẽ áp dụng được vào nhiều tình huống trong thực tế. Không phải tự nhiên, những kiến thức này được đưa vào chương trình giảng dạy dành cho các em. Đây sẽ là những kiến thức đồng hành với các em trên đường đời sau này. Các em nên trân trọng những gì được học trên lớp và thực hành vào đời sống hàng ngày nhé!
Có thể nói, những kiến thức tìm hiểu về kết quả tác dụng lực đã được chúng tôi đề cập đến trên đây. Những lý giải và ví dụ đi kèm đều vô cùng dễ hiểu. Các em nên đọc và ghi nhớ để vận dụng hàng ngày. Một số bài tập thực hành trên lớp sẽ hỏi những câu tình huống, ví dụ như vậy. Các em có thể coi đây như một gợi ý để giúp các em làm bài tốt hơn. Những bài viết về chủ đề vật lý lớp 6 đang được chúng tôi đăng tải trên trang chủ. Các em hãy truy cập để tìm hiểu thêm nhé! Cảm ơn các em đã đón đọc bài viết hôm nay.
Xem thêm các bài viết khác
Vật lý 6: Tìm hiểu về hai lực cân bằng?)
Lực kế phép đo lực trọng lượng và khối lượng – Vật lý