Vì sao Hoàng Hà bị đứt dòng?

Nguyên nhân Hoàng Hà đứt dòng có ảnh hưởng của yếu tố tự nhiên, cũng có ảnh hưởng của yếu tố con người.

Một trong những nguyên nhân Hoàng Hà đứt dòng là nguồn nước lưu vực sông Hoàng Hà bản thân vốn đã ít, những năm gần đây lượng mưa ở lưu vực này cũng ít dần. Theo các chuyên gia thống kê, trong vòng 37 năm từ 1953 đến 1990, dân số lưu vực Hoàng Hà, có tỉ lệ tăng trưởng cao đến mức 22‰, so với tỉ lệ tăng trưởng dân số toàn quốc là 18‰ thì cao hơn 4‰, đặc biệt ở vùng thượng du sông Hoàng Hà tỉ lệ tăng trưởng dân số đạt đến 27,7‰, so với toàn quốc cao vượt 10‰. Tốc độ tăng trưởng dân số nhanh vượt quá năng lực sản xuất lương thực. Theo thống kê, cuối những năm 80, lưu vực sông Hoàng Hà thiếu khoảng 18 triệu tấn lương thực. Ngoài các khu vực như khu Hà Thao Quan và Hoàng Thủy Cốc thì lương thực những vùng khác đều khó tự cung tự cấp, do đó không thể không dựa vào diện tích khai hoang để duy trì sự cân bằng giữa cung và cầu vốn rất mong manh. Những vùng đất cần được khai hoang thì đã khai hoang hết, nên đành phải khai hoang các đồi dốc, các bãi cỏ và đất rừng để tăng thêm lương thực. Sự khai hoang đã phá hủy một diện tích lớn các cánh rừng, đồng cỏ và các đồi dốc, làm cho môi trường sinh thái xấu đi, gây nên nguồn nước càng thêm thiếu hụt.

Nguyên nhân thứ hai là sức sản xuất khu vực Hoàng Hà phát triển, dẫn đến nhu cầu cung cấp nước không ngừng tăng lên. Vùng công nghiệp và thành thị dùng nước tăng cao, diện tích tưới tiêu cũng mở rộng. Mặt khác lòng sông Hoàng Hà ngày càng nhiều bùn cát, nên nước càng ít đi. Hiện nay Hoàng Hà bình quân mỗi năm cần cung cấp một lượng nước 29 tỉ m3, vượt quá 50% nguồn nước tự nhiên của dòng sông. Nếu căn cứ lượng nước có thể khai thác là 38 tỉ m3 để tính thì hiệu suất lợi dụng nguồn nước sông Hoàng Hà đã vượt quá 75%. Đó là điều hiếm thấy đối với các con sông lớn ở Trung Quốc, đến nỗi chỉ trong một thời gian ngắn 30 năm, đã khiến cho lưu lượng của sông Hoàng Hà đã giảm gần một nửa, tạo nên một kỉ lục đứt dòng chảy hiếm thấy trên thế giới. Hoàng Hà trong chưa đầy nửa thế kỉ, từng năm một liên tục bị thu hẹp thành một dòng sông theo mùa.