Cái bảng đá được chế tạo như thế nào?
Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 5 – Arkady Leokum
Ta thử tưởng tượng xem các nhà trường có thể tiến hành công việc của mình được không nếu không có bảng đen? Cái bảng đen hầu như không bao giờ được “ở yên” trong các giờ học. Nhưng có mấy ai biết những cái bảng đen ấy được làm bằng gì và làm như thế nào? điều mà ai cũng biết được là bảng ấy làm bằng vật liệu được coi là “đá phiến”. Nhưng “đá phiến” là cái gì? điều mà ít ai ngờ được đá phiến là chất liệu đã được thiên nhiên cấu tạo cách nay hàng triệu, hàng triệu năm. Khởi đầu, nó chỉ là những hạt đất sét li ti lắng xuống đáy hồ, đáy biển cách đây hàng triệu, triệu năm trước. Hạt nọ liên tiếp hạt kia chồng chất lên nhau dưới đáy hồ đáy biển, lúc đầu chỉ như một lớp bùn. Thời gian qua đi lớp bùn ấy hóa ra cứng lần lần thành lớp ta gọi là “đá bùn” hay còn gọi là “diệp thạch”. Lúc đó trái đất đang phải chịu những biến đổi dữ dội và có thời kỳ vỏ trái đất bị nâng lên ở chỗ có các lớp đá bùn (đáy biển, đáy hồ) và bị gấp lại thành nếp. Những lớp đá khác ép chặt những lớp diệp thạch thành từng “lá”. Bởi những hạt đất sét nguyên thủy tạo thành “đá bùn” là những lớp trầm tích dưới đáy biển, do đó, khi vỏ quả đất biến động bị nâng lên, bị gấp nếp mà các lớp trầm tích cũng bị ép thành từng lớp khi trở nên cứng.
Có “mỏ” đá phiến lộ thiên hoặc nằm trong lòng đất.
Khai thác đá này trước hết người ta đào những khối lớn, từ khối lớn, đá được “cưa” thành khối theo kích cỡ mong muốn, kế đó tách ra từng “phiến” bằng những dụng cụ chuyên dùng. Tuy nhiên phải lựa đúng “mạch” của đá thì mới tách được. Từ một khối lớn, người ta tách ra – theo mạch – thành vài ba khối “mỏng” hơn, rồi mỗi khối “mỏng” hơn nữa. Cứ như vậy cho đến khi tách thành “phiến” có độ dầy mong muốn. Và khi tách như vậy phải làm sao để mặt phiến đá không bị trầy. Người ta có thể tách được những phiến đá có bề dày khoảng 0,3cm. đá phiến được dùng để lợp nhà chẳng hạn. đá phiến không phải chỉ có màu đen mà có màu xanh thiên thanh, màu đỏ sậm, màu lục hoặc xám. Những màu sắc này do sự hiện diện của nhiều chất có cùng với hạt đất sét trong giai đoạn cấu tạo. đá phiến đen chẳng hạn là xác các sinh vật hóa thành carbon trong giai đoạn là than bùn.