Ký tự tượng hình là cái gì?

Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 5 – Arkady Leokum

Ký tự tượng hình tiếng Anh là “Hieroglyphs” theo từ nguyên nghĩa là “vết khắc linh thiêng”. Danh xưng này ngày nay không được chính xác lắm khi áp dụng nó cho loại cổ tự Ai Cập. Nó có danh xưng ấy vì những người Hy Lạp đầu tiên thấy những chữ viết này đã lầm tưởng là những bùa chú của các đạo sĩ Ai Cập. Thật ra ký tự tượng hình Ai Cập là một trong số ký tự cổ nhất. Có vài bộ ký tự có từ 3.000 năm trước Công nguyên và bộ ký tự tượng hình của Ai Cập đã được sử dụng liên tiếp trong hơn 3.000 năm.

Thoạt tiên người Ai Cập đã dùng hình ảnh thô thiển để làm ký tự (chữ viết) cũng như nhiều dân tộc sơ khai khác trên thế giới. Ký tự Ai Cập chỉ là những hình ảnh của những vật tự nhiên để biểu ý chính những vật tự nhiên đó. Thí dụ: vòng tròn là biểu tượng của mặt trời, lưỡi liềm là biểu tượng của mặt trăng, những đường ngang dợn sóng là biểu tượng của nước, mặt người là biểu thời gian của người v.v… Tuy nhiên những “hình ảnh tự” này không thể biểu tượng được những gì mà ta không nhìn thấy. Chẳng hạn như tư tưởng, ánh sáng, ngày, đêm. Do đó, từ biểu tượng, hình ảnh tiến tới chỗ biểu ý. Chẳng hạn, một cái đĩa hình tròn không chỉ biểu tượng cho mặt trời mà còn cho ý “một ngày”, kèm thêm ý nữa là “sự xoay vần”.

Bước kế tiếp của sự phát triển của ký tự là thay vì biểu tượng, biểu ý, hình ảnh tiến tới biểu âm. Chẳng hạn hình ảnh con ong không chỉ có nghĩa con ong mà còn có nghĩa là âm “bi”, hình ảnh chiếc lá có nghĩa là âm “lip”. Ghép hai hình ảnh con ong và cái lá ta có âm “bi-lip”. Be- lief có nghĩa theo tiếng Anh là sự tin tưởng. (Tác giả là người Mỹ nên dùng tỉ dụ tiếng Mỹ để mô tả chớ không phải nguyên thủy ký âm tự của Ai Cập là như vậy – ND). Tóm lại, ký tự từ chỗ biểu tượng tiến tới biểu ý sau cùng là biểu âm (phonograms).

Ký tự Ai Cập ngày nay cũng tiến tới giai đoạn biểu âm, nghĩa là mỗi hình ảnh là biểu tượng của một mẫu tự. Có điều là người Ai Cập chỉ dùng các phụ âm mà thôi. Thí dụ muốn viết chữ “drink” (uống) người Ai Cập ngày nay chỉ ghi các ký tự “drnk” (tất nhiên, phải dùng “mẫu tự” Ai Cập). Người Ai Cập vẫn dùng những hình ảnh cũ với biểu tượng, biểu ý và biểu âm phối hợp để làm thành ký tự hiện đại. Bởi vậy, ký tự hiện đại còn rắc rối, phức tạp lắm lắm đối với người dân thường.