Len là gì?

Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 5 – Arkady Leokum

Một trong những loại sợi tự nhiên đầu tiên mà con người dùng để dệt quần áo là len. Len đã được con người sử dụng từ lâu, từ bao giờ thì không biết nhưng chỉ biết là từ thời xửa thời xưa. Người Hy Lạp cổ đã biết kéo sợi, dệt len. Và chính họ cũng chỉ là học trò của người Ai Cập cổ mà thôi.

Len là một loại lông cừu hoặc lông súc vật khác. Nhìn sợi tóc, bạn chỉ thấy nó là một sợi nhẵn thín, óng mượt. Nhưng đưa nó lên kính hiển vi thật mạnh, bạn sẽ thấy sự kỳ diệu: nó không “nhẵn” như bạn tưởng mà trên khắp sợi tóc được lợp bằng những “vảy” li ti chồng lên nhau như lợp ngói. Ở sợi tóc, các vảy này chổng ngược ra. Và sự hữu dụng của sợi len chính là nhờ sự “xoắn tít” tự nhiên của nó.

Len có nhiều hạng tùy thuộc vào con cừu đã cung cấp lông để làm ra len đó. Từ mấy trăm năm trước người Tây Ban Nha đã lấy lông của giống cừu tên là “merino” để làm ra được một thứ len rất mịn. Trước đó nhiều năm, một vài chiếc tàu trong hạm đội của Tây Ban Nha bị đánh chìm ở ngoài khơi bờ biển xứ Scotland (Armada là hạm đội gồm 129 chiếc tàu của vua Tây Ban Nha tên là Philip II sai đi tấn công nước Anh vào năm 1588. Hạm đội này bị hạm đội nhỏ hơn của Anh đánh tan tại eo biển nước Anh – ND). Tàu đắm, nhưng có một vài con cừu sống sót bơi được vào bờ. Chúng được đưa lên núi nuôi chung với những con cừu khác gốc xứ Scotland. Và từ mấy con cừu này người ta đã nhân giống thành một bầy cừu. Lông của bầy cừu này được dùng để chế tạo ra thứ len Cheviot rất nổi tiếng ở Anh.

Nhưng đâu phải lông cừu mới làm ra len được mà lông dê Angora và Cashmire cũng được dùng làm len, thậm chí cả lông con lama, con alpaca, con vicuna, lạc đà một bướu ở Nam Mỹ cũng làm ra len được. Một lứa hớt lông, một con cừu có thể cung cấp khoảng 3,5kg lông. Nhưng một nửa số lông này bị dơ bẩn, dính mỡ, số còn lại được đem tẩy rửa sạch sẽ rồi mới dùng được. Sau một quá trình gồm các khâu tẩy rửa, hong, nhuộm và chải, lông được se thành sợi rồi mới đem dệt, đan áo.

Cơ sở chế tạo len thành công đầu tiên được thiết lập tại Hoa Kỳ là ở Newberry và bang Massachussetts vào năm 1790. Nhưng len của Hoa Kỳ chưa bao giờ được coi là len thượng hảo hạn, do đó nước này hàng năm vẫn phải nhập 1/3 số lượng cần dùng.