Vì ozone là khí, bằng cách nào mà một thứ được cho là “lỗ thủng” có thể xuất hiện?

Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 12 – Arkady Leokum

Ozone thực chất là khí và đảm nhiệm một chức năng sống còn là che chắn chúng ta khỏi những dạng bức xạ cực tím (tia UV) nguy hiểm nhất phát ra từ mặt trời. Cấu tạo bởi ba nguyên tử oxygen, nó được hình thành ở cách mặt đất khoảng 16 tới 48 km trên tầng bình lưu bởi tác động của tia UV lên các phân tử oxygen, một số phân tử này bị phá vỡ ra và kết hợp lại dưới dạng nhóm ba nguyên tử. Ozone được tạo thành sẽ bắt giữ dạng tia phóng xạ có hại nhất, UV-C, những tia mà nếu không bị giữ lại sẽ gây những tổn thương nghiêm trọng tới các tế bào sống.

Vào giữa những năm 1980, các nhà khoa học của Đội khảo sát Nam cực Anh đã phát hiện ra rằng nồng độ ozone trên khắp lục địa bán cầu nam đã tụt xuống khoảng 30% trong tháng 10. Các phân tích đã chỉ ra rằng một vùng rộng lớn ozone đã bị phá hủy, như thể có một bàn tay khổng lồ với xuống và múc nó đi. Với mức độ như vậy, gọi nó là một lỗ hổng ozone là rất dễ hiểu, cũng y như cách chúng ta nói về một cái lỗ trên mặt đất.

Các đo lường sau đó đã tiết lộ rằng lỗ hổng đang trở nên sâu hơn và rộng hơn, với những ám chỉ đáng lo ngại về mức độ tia UV ở Nam bán cầu. Các lời giải thích khác nhau đã được đưa ra để giải thích sự tồn tại của nó, bao gồm cả ý tưởng rằng một dạng quái lạ nào đó của sự tuần hoàn khí quyển đã đẩy ozone đi, giống như hoạt động của máy sấy quần áo đẩy nước văng ra. Nguyên nhân thật sự hóa ra lại là các tinh thể băng có nhiều trong khí quyển Nam cực, chúng làm tăng thêm hiệu quả của các chất hóa học công nghiệp phá hủy ozone, chất CFC. Những chất này hiện nay đã bị cấm và các đo đạc hiện nay về lỗ hổng ozone gợi ý rằng nó có thể đang được lấp đầy lại.