Vì sao Tây Á trở thành khu vực dầu mỏ quan trọng nhất trên thế giới?
T ây Á là tiếng gọi tắt miền T ây châu Á, còn gọi là T rung Đông. Phạm vi của nó không lớn lắm nhưng là khu vực sản xuất dầu mỏ chủ yếu, chiếm 60% thị trường dầu mỏ thế giới, trực tiếp ảnh hưởng đến nguồn cung cấp năng lượng và sự phát triển kinh tế của các nước trên thế giới. Sự tăng hay giảm sản lượng và giá cả dầu mỏ của T ây Á thường trở thành một trong các yếu tố gây mất ổn định thế giới.
T ây Á trở thành vùng sản xuất dầu mỏ quan trọng trên thế giới là vì trữ lượng và điều kiện khai thác cũng như chất lượng dầu mỏ ở đó đều tốt.
T ổng trữ lượng dầu mỏ ở T ây Á chiếm 60% trên thế giới. T oàn thế giới có sáu nước dầu mỏ lớn nhất thì T ây Á có bốn nước. Muốn biết vì sao dầu mỏ T ây Á lại nhiều như thế, trước hết phải tìm hiểu lịch sử diễn biến địa chất và cấu tạo địa chất ở đó.
Dầu mỏ là xác sinh vật cổ đại biến thành. Ở những bồn địa biển cạn và các hồ, cùng niên đại địa chất, các cổ sinh vật, đặc biệt là xác của các sinh vật phù du bị bùn cát của dòng sông chôn vùi. Nếu chúng bị dìm lâu dài và các lớp trầm tích không ngừng dày lên thì sẽ trở thành môi trường hoàn nguyên rất tốt, dưới điều kiện áp suất và nhiệt độ cao, có sự tham gia của vi khuẩn yếm khí, các chất hữu cơ không ngừng thải ra oxi, hyđro, cacbon, tập trung lại biến thành dầu mỏ.
T heo sự giải thích của thuyết lục địa trôi dạt thì T ây Á là một phần của Địa T rung Hải cổ, qua nhiều lần biến đổi bể dâu, phạm vi Địa T rung Hải cổ dần dần thu hẹp lại, hai dòng sông T igrit (T igris) và Ơphrat (Euphrates) chở đầy bùn cát không ngừng thu hẹp diện tích của vịnh Ba T ư (Pécxích). Khu vực biển cạn lấy vịnh Ba T ư làm trung tâm là một bồn địa cổ, chủ yếu lấy vận động nổi lên làm chính, vận động nếp nhăn xảy ra rất chậm. Vận động dâng lên hình thành tầng trầm tích dày 4000 – 12.000 m. T ừ cấu tạo mà xét, vì nếp nhăn không mãnh liệt, do đó hình thành cấu tạo vòng cung nhô lên hoặc những sườn dốc đơn giản cấu tạo này rất có ích cho việc tàng trữ dầu. Ví dụ cấu tạo sườn dốc Shatejawa nổi tiếng dài 240 km rộng 35 km. Ở đó đã hình thành mỏ dầu