Thế nào là cân bằng sinh thái?

Từ khóa tìm kiếm: Hãy Trả Lời Em Tại Sao? – Tập 6 – Arkady Leokum

Mọi người đều bỡ ngỡ về “cân bằng sinh thái” và lý giải nó cũng không phải dễ. Xin nêu một thí dụ đơn giản để nói rõ thế nào là “cân bằng sinh thái”: khu vực phân bố một khu rừng già lớn, mưa rơi xuống mặt đất hình thành ra nước sông, nước hồ, nước ngầm.. v.v… Một phần nước trong số nước ấy được cây rừng hấp thu rồi nhả vào không trung; một phần người ta khai thác sử dụng; một phần do mặt nước, mặt đất bốc hơi trở lại không trung, đó là sự trao đổi chất (nước) của khu rừng già. Do mặt trời chiếu trong khí quyển mới chứa hơi nước, nước mưa mang năng lượng trong không trung vào mặt đất; tác dụng quang hợp của thực vật mang năng lượng mặt trời vào mặt đất; thực vật bốc hơi nước, mặt đất bốc hơi nước và nước chảy đều làm tiêu hao năng lượng, người ta uống nước và hấp thu năng lượng, lao động xuất mồ hôi là quá trình tiêu hao năng lượng. Trong giới tự nhiên có sự trao đổi năng lượng và tuần hoàn chất giữa loài có sự sống như rừng, người và loại không có sự sống như không khí, nước, quá trình trao đổi và tuần hoàn đó luôn giữ vững trạng thái ổn định tương đối, tức là “cân bằng sinh thái”.

Chúng ta nắm được ý nghĩa của “cân bằng sinh thái” có lợi ích gì? Nó có tác dụng rất lớn trong đời sống và sản xuất của chúng ta. Sự “cân bằng sinh thái” này là kết quả của sự lựa chọn lâu dài của giới tự nhiên, quan hệ năng lượng, trao đổi chất và tuần hoàn này là hợp lý nhất, nếu một “mắt khâu” nào đó trong khâu tuần hoàn, trao đổi mà thoát ly khỏi “khâu”, thì toàn bộ hệ thống sẽ mất cân bằng, môi trường sẽ xấu đi, đem lại nguy hại cho con người, thậm chí là tai nạn.

Thí dụ, sau khi một mảng rừng lớn bị chặt, sự trao đổi, tuần hoàn đối với chất (nước) và năng lượng (tác dụng quang hợp) bị phá hoại, môi trường mất cân bằng, sẽ bị xấu đi; trao đổi chất và năng lượng ít, trực tiếp ảnh hưởng tới sự giảm thiểu lượng nước mưa trong năm, nước mặt đất và nước ngầm tất nhiên cũng giảm thiểu, người ta sẽ cảm thấy căng thẳng trong việc sử dụng nước, tạo nên hiện tượng thiếu nước nghiêm trọng.