“Kho lương”, “kho sách”, “kho tàng” thì mọi người đều đã biết. Nhưng “Kho tri thức” thì bạn đã nghe nói tới chưa? “Kho tri thức” là gì vậy?

Các nhà nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo trong 20 năm đầu tiên đã tìm kiếm nhiều con đường, và sau khi đã trải qua một quá trình dài dằng dặc họ đã dần dần nhận thức được toàn bộ hoạt động trí tuệ của con người tức khả năng lí giải, giải quyết vấn đề, thậm chí cả khả năng học tập đều phải hoàn toàn dựa vào tri thức. Muốn máy tính có thể bắt chước tư duy của con người, thậm chí làm việc như các chuyên gia, thì phải cho máy tính có được tri thức. Kho tri thức đã ra đời cùng với sự xuất hiện và phát triển của hệ thống chuyên gia.

Tri thức trong kho tri thức có hai loại: (1) Loại thứ nhất là là những tri thức phổ biến, cũng chính là những tri thức được viết trong sách, những tri thức thông thường. (2) Loại thứ hai là tri thức kiểu thử nghiệm. Đó là tri thức trong một lĩnh vực nào đó đã qua thực tiễn chứng minh hoặc những tri thức mang tính suy đoán. Đó là tri thức có được nhờ vào kinh nghiệm. Con người đã biểu thị và tổ chức lại những tri thức này ra theo một phương thức nhất định, thích hợp để lưu trữ trong máy tính, tạo nên kho tri thức.

Nói tới kho tri thức, người ta có thể sẽ nghĩ tới kho dữ liệu. Vậy thì kho tri thức có gì khác biệt và liên quan tới kho dữ liệu đây? Xét theo nghĩa rộng thì kho dữ liệu lưu trữ các sự thực rõ ràng, nó là hạt nhân của hệ thống xử lí số liệu. Còn kho tri thức lại là hạt nhân của hệ thống xử lí tri thức.

Trong hệ thống chuyên gia thì thường cách biệt kho dữ liệu với kho tri thức. Trong kho dữ liệu lưu trữ những sự thực đã biết và các luận cứ ban đầu, những tri thức do suy đoán, những đáp áp của riêng người sử dụng máy. Còn trong kho tri thức lại lưu trữ tri thức lĩnh vực, thường thức và quy tắc suy lí.

Tính năng của một hệ thống chuyên gia có ưu việt hay không được quyết định bởi tính khả dụng, tính xác thực và tính hoàn thiện của kho tri thức. Tính xác thực và tính hoàn thiện của tri thức được quyết định bởi chuyên gia lĩnh vực, còn tính khả dụng của tri thức vừa có liên quan tới chuyên gia lĩnh vực lại vừa có liên quan tới người làm việc máy tính. Điều mà người làm việc máy tính suy nghĩ là biểu thị những tri thức mà chuyên gia lĩnh vực cung cấp bằng phương thức chính xác hữu hiệu và rõ ràng đơn giản theo cách nào, và lưu trữ những cái đó lại trong máy tính ra sao. Phương thức biểu thị và lưu trữ sẽ có lợi cho việc xử lí tri thức.

Do vậy ta biết rằng muốn xây dựng một kho tri thức thì bước thứ nhất là phải lấy được tri thức từ chuyên gia lĩnh vực, bước thứ hai là tổ chức tri thức có được thành cấu trúc dữ liệu để lưu trữ vào trong máy tính, tạo nên kho tri thức.

Từ khóa: Kho tri thức; Kho dữ liệu; Quy tắc suy lý; Hệ thống chuyên gia.